İstanbul’un Fethi Kutlamalarının Hikâyesi: Abdülhamid’den 1914’e

İstanbul’un fethi, 29 Mayıs 1453’te gerçekleşti. Ancak şaşırtıcı bir şekilde, bu büyük zafer Osmanlı’da yüzyıllar boyunca resmi olarak kutlanmadı. Peki neden? İşte tarihe damga vuran fetih kutlamalarının perde arkası…

1. Abdülhamid Neden Kutlamalara İzin Vermedi?
2. Abdülhamid döneminde (1876–1909), İstanbul’un fethi yıldönümü resmi olarak kutlanmadı.

• Sebep: Osmanlı nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan Rum tebaanın gücenmemesi.
• Ayrıca dış politikada Hristiyan devletlerle olan dengeler gözetiliyordu.

Bu yüzden Abdülhamid, diplomatik hassasiyet gereği kutlamalara izin vermedi.

Ahmed Rasim’in Talebi

Ünlü gazeteci ve yazar Ahmed Rasim, Abdülhamid’e defalarca fetih kutlamaları yapılması gerektiğini yazılarında dile getirdi.

Ama bu istekler o dönemde reddedildi.

İttihat ve Terakki ile Gelen Değişim

1908’de II. Meşrutiyet ilan edildi ve yönetim İttihat ve Terakki’ye geçti.

Onların milliyetçi politikaları doğrultusunda fetih kutlamaları gündeme alındı.

Ve tarih geldi: 12 Haziran 1914 (Hicri 1330)

Fetih’in 461. yıldönümü, Osmanlı tarihinde ilk kez büyük çaplı törenlerle kutlandı.

1914’teki İlk Resmi Fetih Kutlamaları

Kutlamaların başında Bahriye Nazırı Cemal Paşa vardı. Program üç ayaktan oluşuyordu:

1. Ayasofya Camii’nde Tören

• Fetih sonrası kılınan ilk Cuma namazına atıfla burada resmi merasim düzenlendi.

1. Fatih Camii ve Türbesi Ziyareti

• Dualar edildi, Sultan Mehmed’in türbesi ziyaret edildi.

1. Halkın Katılımı ve Yürüyüşler

• Öğrenciler, loncalar, esnaf ve resmi kurumlar kortejler halinde kutlamalara katıldı.
• İstanbul bir şenlik havasına büründü.

Basında Büyük Yankı

• Tanin (İttihatçı basın): Kutlamaları siyasi bir güç gösterisi olarak sundu.
• İkdam: Halkın coşkusunu öne çıkardı.
• Tasvir-i Efkâr: Fetih kutlamalarını “milli uyanış” olarak yorumladı.

Mesaj Neydi?

• Balkan Savaşları sonrası yorgun düşen Osmanlı toplumu için bu kutlamalar bir moral kaynağı oldu.
• Yunanistan ve Balkan devletlerine verilen açık mesaj ise netti:

  “Osmanlı hâlâ ayakta!”

Sonuç

• Abdülhamid → Kutlamalara izin vermedi.
• 1914 (İttihat ve Terakki) → İlk resmi fetih kutlaması yapıldı.
• Cemal Paşa ve Ahmed Rasim → Bu kutlamaların öne çıkan isimleriydi.

Bugün 29 Mayıs Fetih Kutlamaları geleneğinin temelinde, işte bu 1914 törenleri yatıyor.

Daha Fazla Okuma ve İlginç İçerikler

• http://www.pearltrees.com/ibrahimmuratgunduz
• https://ibrahimmuratgunduz.org
• https://instagram.com/ibrahimmuratgunduz