İnsan hayatı boyunca çeşitli ve çok önemli dönüm noktalarından geçmektedir. Hayatımız aslında gelişme şekline göre evrelerden oluşmaktadır. Bahsettiğimiz bu evreler ise belirli zaman dilimi şeklinde olmaktadır. Bu evreler şu şekilde sıralanabilir:
- Bebeklik
- Çocukluk
- Ergenlik
- Yetişkinlik
Ergenlik nedir? Ergenlik her insanın başından geçmesi gereken bir süreçtir. Ergenliğin kelime anlamı ise, çocukluk ile yetişkinlik arasında yaşanan fiziksel ve ruhsal gelişim süreci olarak ifade edilebilir. Ergenlik sürecini bazı durumlarda erken girilebilmektedir. Fiziksel ve çevresel faktörlerin bazı durumlarda kalıtsal faktörlerin de etkisiyle erken girilen ergenlik dönemi 12 -14 yaş arasını kapsamaktadır. Ergenlik sürecinden erkekler ve kızlar farklı etkilene bilmektedirler. Bunun nedeni ilgi alanlarının ve cinsel kimliklerinin farklı olmasıdır. Ergenliğin gelişim süreci;
- Ergenliğin fiziksel gelişimi
- Ergenliğin ruhsal ve psikolojik gelişimi olarak ele alınmalıdır.
Ergenliğin fiziksel gelişim süreci, çocukluk döneminin sonuna doğru çocuğun vücudundaki değişiklikler sayesinde bünyesi kendisini ergenliğe hazırlamaktadır. Ergen adayı olan çocuğun sesi kalınlaşır. Bütün vücudunda tüylenmeler artar ve cinsel organında gelişmeler yaşanır.
Ergenliğin ruhsal ve psikolojik gelişim süreci ise, kendi bedeninde fiziksel ve somut anlamda yaşadığı değişiklikler ergen üzerinde psikolojik etkilere neden olacaktır. Yetiştirilme tarzı, kişinin karakteri ergen insanın bu süreci kabullenip atlatma aşamasındaki şiddetini belirleyecektir. Sakin ve içine kapalı bir genç bu süreçte sessiz, kimse ile görüşmek istemeyen, dalgın, dikkatsiz, vurdum duymaz gibi belirtiler göstererek atlatacaktır. Normalde hareketli ve yaramaz bir yapısı olan çocuğun bu süreci atlatma şekli birazcık daha sancılı ve uzun olacaktır. Asi, söz dinlemeyen, öfkeli hatta şiddete eğilimli olabilir. Bu sancılı sürecin altında yatan ise gencin kendini kanıtlamak çabasındandır. Bu süreçte genç kendine bir yandan sosyal anlamda bir yer edinmeye çalışırken diğer yandan duygusal dalgalanmalar yaşamaktadır. İlk defa hayatı ile ilgili kararlar vermek eşiğine gelmiştir ve normal olarak korkmaktadır. Bu duyguların dışa vuruş şekli ise kişiden kişiye değişmektedir.
Ergenliği Yaşayan Gencin Ailesi ile İlişkileri
Bu süreçte genel anlamda ergenler aileleriyle sürtüşme yaşarlar. Büyüklerinin söylediğini sürekli ters ve yanlış anlama eğilimlidirler. Onlara göre ailesi bir şey bilmez. Çocukluk döneminde çocuğa kendine güven aşılanmış ise çocuk daha makul ve mantıklı düşünebileceği için ergenlik sürecini daha hafif atlatması mümkün olacaktır. Gencin bağımsızlığını ilan etmeye çalışırken ailesine karşı kırıcı ve isyankar davranışları olacaktır elbette. Fakat unutulmaması gereken bu geçici bir süreçtir. Sürekli bunu göz önünde bulundurmakta fayda vardır. Ergenlik çağındaki genci özellikle bir yabancının yanında eleştirmeyin ve başkalarıyla kıyaslamayın. Ve asla onurunu kıracak, zedeleyecek davranışlarda bulunmayın.
Ergenlik Dönemindeki Gencin Okul Hayatı
Ergenlik dönemindeki gencin okul hayatını irdelemeye başlamadan önce belirtmek isterim ki, her olay kişiye özeldir. İnsanların sorunları algılama şekli ve yaşama biçimi kişiden kişiye değişiklikler göstereceği için kesinlikle bir genelleme yapmamak gerekmektedir. Hayata dair bütün konularda olduğu gibi ergenlik konusunda da çeşitli etkenlere bağlı olarak ergenliği algılamak, yorumlamak, yaşamak ve üstesinden gelmek tamamen kişinin kendi özellikleri ile ve karakteri ile ilgilidir. Bu konuda genelleme yaparken amacınız kişileri kesinlikle aynı potaya koymak değildir. Bizim amacımız sadece, insanların tecrübelerinden kaynaklı olarak verdikleri bilgileri paylaşarak benzer durumlarda yaklaşım oluşturması ve ergenlik sürecinde sadece birazcık kılavuzluk yapabilmektir.
Ergenlik çağındaki gencin okul hayatı oldukça çalkantılıdır. Genel anlamda kurallara uymayan, okulu sevmeyen, derslerden uzaklaşan bir tutum sergilerler. Okul yönetimi ve öğretmenlerle zıtlaşmak onlar için kendini ispatlamak anlamına gelmektedir. Bu dönemde çok dikkat edilmesi gerekir. Aileler kesinlikle çocuklarını desteklemek ve takip etmek durumundadırlar. Burada söylediğimiz takip etmek deyimini herhangi bir yanlış anlaşılmaya meydan vermemek için açıklama gereği hissettik.
Takip etmek derken kastettiğimiz asla çocuğun peşine takılıp onun gözlemlemek anlamında değildir. Bu davranış kesinlikle gencin kişiliğine olumsuz olarak yansır. Gencin size ve kendine olan güvenini sarsar. Takip etmek derken durumu göz önüne alarak ilgilenmek anlamında söylemek istedik. Bu dönem gerçekten çok tehlikeli ve sancılı bir süreçtir. Edindiği arkadaşların ve kötü alışkanlıkların geneli ergenlikte edinilmiştir. İnsanlarla konuşulurken sigaraya lise çağında arkadaşlar sayesinde başladım diyenlerin sayısı oldukça fazladır. İşte demeye çalıştığım takip etmek konusu burada devreye girmektedir.
Ergenlik Çağındaki Genç ile İletişim
Sevgi, saygı ve hoşgörü sadece ergenlikte olan genç ile iletişimde değil bütün insanlarla olan iletişimimizde kullanmamız gereken bir dildir. Bu süreç zarfında okul ve aile iş birliği içinde hareket etmelidir. Ergenlik çağındaki çocuğunuza zaman ayırmanız, onu dinlemeniz ve onu sevdiğinizi, önemsediğinizi hissettirmeniz şarttır. Bunu yaparken aşırıya kaçmamak çok önemlidir. Bir süre sonra “annem babam nasıl olsa her yaptığımı affeder” duygusu yaşatmamak adına gerektiği yerde tepki vermeyi ama dozunda tepki vermeyi bilmek gerekir. Eğer ergenlik çağındaki çocuğunuzun çok büyük sorunları yoksa rahatlıkla atlatılabilir bir dönemdir. Çocuğunuzun büyük sorunları varsa profesyonel yardım almaktan çekinmeyin. Her zaman belirttiğimiz gibi psikolojik ve ruhsal açıdan sağlıklı ve özgüvenli gençler geleceğimizin garantisidir.
