Hızlı Erişim Başlıkları
Hamileliğin 9.Haftasında Neler Oluyor?
Fetüsten başlayarak bebeğe kadar devam eden bu yolda embriyonun her gelişim evresini anlamak anne açısından önem taşır. Hamileliğin belirli önemli haftaları vardır, oluşumu, cinsiyeti, ilk tekmesi ve doğum anı gibi embriyonun önemli evreleri bebeğin kimliğini belirler. Daha kime benzediğini ve cinsiyetini, hatta bebeğin doğduğunda olası hastalıklarını öngörebilir, anne karnında iken bile tedavi uygulanabilir. Bebeği tam olarak bebek yapan en önemli haftalardan birisi ise 9.haftadır.
9.haftaya gelene kadar embriyo ilk evrelerini tamamlar ve tam olarak 3. Aya giriş yaptığında ise yeni bir gelişim evresine geçmiş olur. 9. Hafta yani 3.ayın başlangıcında, yeni bir evre ile birlikte bebeğin kimliğinin belirlenmeye başlar. Embriyonun ellerinin ayaklarının ve gözler daha tam çıkmasa bile göz kapaklarının ortaya çıktığı en önemli evrelerden birisidir bu evre. Embriyo kendini tamamlayarak yavaş yavaş kendini ortaya çıkarmaya başlar. Embriyo bu evrede henüz anne tarafından hissedilmese de bebek anne karnında deri, saç, tırnak, diş minesi, bebe bezleri, göz yuvaları, göz kapağı, kollar ve bacaklarının ilk oluşumunu başlatır. Bu evreye geçildiğinde artık ultrasonda küçük bir nokta halinde görünmez.
Tam olarak 9.haftaya geçiş yapıldığında embriyo ilk gelişimlerini tamamlayarak artık oluşum evresine geçmiş olur. Bebeğin yüz hatları ortaya çıkar ve artık oluşumunu devam ettiren kollarını ve bacaklarını az da olsa oynatmaya başlar. Bu evrenin sonunda artık parmakları da gelişmeye devam ederek tırnakları da oluşmaya başlar. Anne bu evrede bebeği yavaş yavaş hissetmeye başlar, az da olsa hareket edebildiğini hisseder. Yaklaşık 2,5 metre boya ulaşan embriyonun ultrasonda hareketleri, şekli ve yüz yapısı daha net belli olur. Bu evrede henüz vücut ve kafa da dahil gelişimini devam ettirdiğinden kafa yapısı biraz daha büyük görünür.
Hamileliğin 9.Haftasında Anne Nasıl Beslenmeli?
Tabii ki hamileliğin başından sonuna, hatta doğurduktan sonra bile ilk 6 ay annenin nasıl beslendiği bebeğin gelişimi açısından önemlidir. Hamileliğin en önemli haftalarından birisi olan 9.haftada bebek oluşumunu tamamlayıp gelişim evresine geçtiğinden beslenme alışkanlığını değiştirerek bol bol vitamin ve protein alınmasında fayda var. Artık bu evrede anne tek kişilik değil iki kişilik yemeye alışmak zorundadır, bebeğin sağlıklı bir birey olarak gelişimi açısından anne karnında iken annenin nasıl beslediği önemlidir. 9.haftada embriyo oluşumunu tamamlayıp gelişim evresine geçtiğinden annenin beslenme alışkanlığına dikkat etmesi ve embriyonun gelişimini yiyecek ve içecekler ile desteklemesi gerekmektedir.
Bu evrede annenin bulantısı hala devam etmektedir ve annede uyuklama iyice artmaktadır. Bu yüzden beslenme problemi ne kadar anneye sıkıntı yaşatsa da embriyonun gelişimi açısından annenin her gün iki kişinin yerine uyuması gerekmektedir. Hatta bu evrenin yani 3.ayın sonuna kadar annede hastanelik olabilecek derecede bulantı ve kusma yaşanabilir, yine de her ne kadar anne kussa bile gün içerisinde bol bol vitamin ve protein tüketmesi, bebek açısından zararlı yiyecek ve içecekler tüketmemesi gerekmektedir. Bu evreden itibaren anne zararlı yiyecekler ve maddeler tüketmemeli, karbonhidrat fazla yememeli ve bol bol şunları tüketmelidir;
- Süt ve süt ürünleri,
- Baklagiller,
- Et ve deniz ürünleri,
- Yumurta,
- Yeşil yapraklı sebzeler.
Tabi bu besinler protein, kalsiyum, demir, folik asit ve C vitamini ile desteklenmelidir. Annenin bu evreden itibaren besin konusunda dikkat etmesi gereken en önemli husus ise bol bol su içmektir, günde en az 2 litre su tüketmelidir. Hiçbir öğünü atlamamalı veya geciktirmemeli, hatta öğün aralığını elinden geldiğince çoğaltmalıdır. Bu hiç boş durmadan sürekli yemek yemek anlamına gelmiyor, alınan vitamin ve protein ekstra bir öğün daha ile yukarıya çıkartılabilir.
Anne, şişkinlik yapan, hazımsızlık yapan ve kilo aldıran yiyeceklerden uzak durmalı, şekerli, unlu ve yağlı besinlerden olabildiğince uzak durmalıdır. Embriyonun gelişimini destekleyeceğim diye bir anne kendi sağlığına zarar vermemeli, kendi sağlığını da düşünmelidir. Anne bu evreden sonra tuz tüketimini de dikkat etmelidir. Tuzu hiç kullanmamalı, kullanacaksa iyotlu tuzdan olabildiğince az tercih etmelidir ve kesinlikle kafein (çay, kahve vb.) tüketmemeli, olabildiğince uzak durmalıdır. Bu dönem bulantı kusmanın hat sefada ve son bulantı evresi olduğundan bulantıyı azaltmak için anne yağlı ve baharatlı besinlerden kaçınmalıdır. Anne eğer ekstra bir öğün ile beslenmesini destekleyemiyorsa öğün aralarında galeta, bisküvi, leblebi gibi kuru gıdalar tercih edebilir. Anne hamilelik dolayısıyla oluşan kabızlığı önlemek için ilaç kullanmak yerine lifli gıdalar tercih edebilir.
Hamileliğin 9.Haftasında Embriyonun Gelişim Süreci ve Yaşananlar
3.ayın giriş evresi hamileliğin hem anne hem de bebek açısından en önemli evrelerden birisidir. Yazının en başında da belirttiğimiz gibi bu evrede bebek artık oluşumunu tamamlar ve gelişim süresine geçer ve annenin mide bulantıları bu evrenin sonunda bitmek ile birlikte en hat sefadadır. Bu evrede bebeğin gelişmeye devam eden kollarında ve bacaklarında elleri ve ayakları oluşarak parmakları ve tırnakları ortaya çıkar.
Aynı zamanda bu evre embriyonun hareket etmeye başladığı ve annenin de karnında bebeği yavaş hissetmeye başladığı evredir. Bu evrede artık yüz yapısı oluşmaya başlar ve kulakları ile göz yuvaları, ağzı ve burnu yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlar. Bu evrede embriyonun büyüklüğü 2 ila 2,5 santim arasında olup annenin karnına dışarıdan bakınca az da olsa görünecek büyüklüktedir. 9.haftanın bitmesine doğru bebeğin hareket kapasitesi iyice artarak parmaklarını, kollarını ve ağzını oynatmaya başlar. Bu evre aynı zamanda hareketlerin başladığı ve giderek çoğalacağı bir evredir.
Bu evrede artık ultrasondan bakıldığında bebeğin ağzı, burnu, gözleri ve yüz hatları daha tanınır haldedir. Bu evrede bebeğin majör organları (beyni, kalbi, ciğerleri, böbrekleri) hala gelişimi devam ettirmektedir. Bu evrede hareketleri ve yüz hatları ne kadar oluşsa bile cinsiyetini öğrenmek için çok erken. Bu evrede bebeğin hatları gelişmek ile birlikte kemikleri ve kasları da gelişmeye devam ettiğinden annenin bol bol D vitamini alması da önemlidir.
Hamileliğin 9.Haftasında Anne Neler Yaşıyor?
Anne adayları bu evreden sonra artık eski halini unutmaya başlamalı diyebiliriz. Çünkü karnın çıkmaya başladığı ilk evre 9.haftanın başladığı evredir. Yeterince uzunluğa kavuşan 2,5 santim boyundaki embriyo annenin vücudunu da değiştirmeye başlar. Bu evrede anne henüz dışarıdan bakınca hamile gibi görünmese bile karnının çıkmaya başladığını ve embriyonun varlığını, canlılığını hisseder.
Sabah bulantıları ve halsizlik, uyuklama en hat sefaya çıkar. Embriyo yeni bir evreye, döneme geçiş yaptığından anne adayı da bu durumu vücudunda en etkili şekilde hissetmeye başlar. Sadece bedensel değil anne duygusal değişimler de yaşamaya başlar, bu evrede hormonlar artık en üst evrede olduğundan ani duygu değişimleri ve üzüntü halli annenin vücudunu sarar. Bu duruma ‘duygusal dengesizlik’ denebilir.
Aşırı yorgun olma hali, uyuklamanın sebebi bebeğin anne vücudunda büyümesi ile birlikte anne vücudunun ağırlaşmasıdır. Artık oluşum dönemini bırakıp gelişim dönemine geçilen bu evrede anne normalden daha fazla uyur, vücudunu daha ağırlaşmış ve yorgun hisseder. Çoğu anne adayı bu durumu yeni deney imlediği için anormal gelebilir fakat bundan daha normal bir şey yoktur.
Bebeğin gelişmesi ile birlikte annenin uyuklaması anne için gayet normal bir durumdur. Uyuklama ve bulantı durumu bazı annelerde aşırı olabileceği gibi bazı annelerde de daha az görülebilir. Bu durum annenin vücut yapısına göre değişmektedir. Hatta her anne adayının uykusu gelmese bile bu dönemden itibaren bol bol dinlenmesi gerekir.
Bu dönemden itibaren artık anne adayının yediği ve içtiği her şey bebeğe de dokunduğundan yenilen ve içilen her şeye dikkat edilmelidir. Anne adayı tükettiği tüm besinlere dikkat etmeli ve bebeğe zarar verebilecek besinler tüketmemelidir. Hamilelikte anne adaylarının yememesi gereken gıdalar şunlardır;
- İşlem görmüş et ürünleri (salam, sosis vs.),
- Çiğ etler ( tavuk, kırmızı et vs.),
- Dondurulmuş et ürünleri,
- Çiğ deniz ürünleri ( yemeğe hazır paketli karides vs.),
- Suşi,
- Pastörize edilmemiş süt ürünleri (yumuşak/yarı yumuşak peynirler, beyaz peynir, küflü peynir),
- Yumuşak dondurma veya kızartılmış dondurma,
- Az pişirilmiş veya çiğ yumurta,
- Mayonez (ev yapımı), çikolatalı mousse,
- Hazır salata (meyve salatası veya salata barından salata),
- Özel fasulye filizleri (alfafa filizleri, brokoli filizleri, soğan filizleri, ay çiçeği filizleri, soya filizleri, turp filizleri),
- Soğumuş veya saklanmış barbekü ürünleri,
- Pasta/kek için alınmış hazır krema ve sos,
- Hazır yemekler ve tekrar ısıtılmış yemekler.
Bu saydığımız ürünlerden anne adayları sadece uzak durmamalı, kesinlikle tüketmemelidir.
9.Haftada Hamilelik Egzersizleri
Hem annenin sağlığı hem de bebeğin gelişimi açısından sadece yukarıda saydığım uyku düzeni ve besin değil annenin yapması gereken hareketler de çok önemlidir. Gerekse günde en az 30 dakika yürüyüş ve egzersizler ile hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı ve gelişimi desteklenmelidir. Yürüyüş sabah veya öğleden önce saatlerinde hafif tempolu olarak en az 30 dakika olmalıdır. Yürüyüş hem annenin bacaklarını açar hem de ayaklarda oluşan şişkinlerin oluşumunu engeller. Eğer annenin durumu var ise bir uzman eşliğinde yürüyüşünü ve egzersizlerini yapması önerilir.
Her ay anne adayı yeni bir oluşum dönemine girdiğinden her ay yapılan egzersizler değişmektedir. Çünkü anne adayının karnı her geçen ay büyüdüğünden önceki ay yaptığı hareketleri gelecek ay yapamayabilir. 9.hafta tam olarak yeni bir evreye geçiş dönemi olduğundan ilk 3 ay yapılan egzersizler tümüyle değişmektedir. Annenin bu dönemden itibaren daha az hareketlerle, yorulmadan egzersiz yapması gerekir. İlk 3 aydan sonra yürüyüş yerini bisiklete, egzersizlere ve yogaya bırakır.
İlk 3 aylık dönemin içerisinde olan 9.haftada anne adayı hafif tempolu yürüyüşler yapmak ile birlikte stretching (esneme) tarzı sırt hareketleri yapılmalıdır. Stretching hareketlerinin arasında hamilelere uygun olmayan sporcuların egzersizlerine uygun bazı zorlayıcı hareketleri vardır, anne adayları bunlara dikkat etmeli ve sadece sırt egzersizleri yapmalıdır. Bulunduğu dönem geçiş dönemi olduğundan zorlayıcı hareketlerde bulunmamalıdır, aksi takdirde kalıcı olarak bebeğe zarar verebilir.
Anne adayları esneme ve hafif tempolu yürüyüşe ilave olarak yoga ve pilates gibi rahatlatıcı egzersizlerde yapabilir. Mümkünse sert zeminde değil yumuşak zeminde (minder) yapılması gerekir. Eğer anne adayının durumu var ise pilatesin malzemelerini alıp kullanabilir. Özellikle uzmanlar tarafından anne adaylarına önerilen en önemli pilates egzersizleri pilates topu ile önerilir. Bu egzersizler bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemek ile birlikte annenin de sağlığını korur. Bebeğin yeni bir döneme geçmesi ve bebeğin gelişmesi ile birlikte el, ayak ve vücudun bazı yerlerinde şişlik, baş ağrısı ve sırt ağrısı gibi hamilelikte görülen hastalıkların görülmesini engeller.